Saturday 26 March 2016

Lambe Satumang Kari Samerang


        Tegese lambe sakandele tumang sidane mung kari samerang. Yen dionceki, lambe kandel satumang mono ora ana. Banjur kepriye kok lambe kari samerang uga mokal banget? Mula, gegambaran lelorone mau mung mujudake perlambang. Lambe satumang maknane lambene wong tuwa (para winasis) kang nyimpen pitutur ora karuwan cacahe. Dene sing diarani lambe kari samerang, wong tuwa rumangsa kentekan rembug, kentekan pitutur, awit sing dituturi babarpisan ora nggatekake.
      Ndhisik paribasan iki kerep diucapake wong tuwa sing jengkel, jalaran anake dituturi ora manut. Pitutur sing diwenehake prasasat mlebu kuping kiwa, metu kuping tengen. Tegese, mung liwat. Siji-sijiya ora ana sing nyanthol. Dikandhani nrithil, semaure iya, inggih. Nanging inggih-inggih ora kepanggih. Contone dikandhani aja turu awan, turunr pindah menyang kebon. Diajari makarya, malah lunga dolan omahe kanca nganti sore. Kamangka dheweke iku bocah lanang, gek wis diwasa pisan. Yen ngalami kaya ngono, karo setengah muring sing jeneng wong tuwa sok grenengan dhewe: “Bocah kok ngentekake lambe. Lambe satumang kari samerang . . . .”

Lambe Satumang Kari Samerang

      Artinya bibir setebal tumang (ganjal bibir dapur) tinggal setebal merang (gagang padi). Kita tahu bibir setebal ganjal bibir dapur tentu tidak ada. Demikian pula, bibir yang tinggal setipis gagang padi juga mustahil adanya. Maka, kedua gambaran tersebut hanya merupakan perumpamaan. Bibir setebal tumang berarti bibir atau lisan orang tua yang berisi nasehat yang tidak terhitung banyaknya. Adapun yang dimaksud bibir tinggal setebal gagang padi yaitu orang tua merasa kehabisan kata-kata, kehabisan nasehat, dan anak yang diberi nasehat tidak menaatinya.

        Dahulu peribahasa ini sering diucapkan oleh orang tua yang jengkel karena nasehat-nasehatnya hanya dianggap angin lalu oleh anaknya. Seluruh nasehat yang diberikan ibarat masuk di telinga kiri, keluar lewat telinga kanan. Semuanya hanya lewat. Tidak satu pun nasehat yang singgah di kepala. Dinasehati, jawabannya memang selalu “Ya”. Akan tetapi, “ya” tersebut hanya berhenti sebatas kata-kata. Misalnya dilarang tidur siang, tidurnya pindah ke kebun. Diajari bekerja, malah pergi berkunjung ke rumah teman sampai sore hari. Padahal, yang bersangkutan adalah anak laki-laki, yang sudah dewasa pula. Bila mengalami kejadian demikian, dengan setengah memaki, kadang para orang tua menggerutu. “Bocah kok ngentekake lambe. Lambe satumang kari samerang . . . .”

No comments:

Post a Comment